De daling van dodelijk wapengeweld in Europa die een paar jaar geleden was ingezet, is in 2021 tot stilstand gekomen. In sommige landen, zoals Zweden, is zelfs een lichte stijging te zien. Gewapende confrontaties tussen drugscriminelen en de toegenomen illegale beschikbaarheid van vuurwapens kunnen leiden tot meer en zelfs terroristisch wapengeweld. Dat blijkt uit een uitgebreide Europese studie, Project Target, die het Vlaams Vredesinstituut coördineerde.
Project Target onderzoekt de impact van illegale wapenhandel op vuurwapengeweld in Europa. Die studie was nodig omdat beleidsmakers uit verschillende Europese landen verwoed op zoek zijn naar beleidsreacties op schietpartijen en verontrustende ontwikkelingen in de illegale vuurwapenhandel. Aan de hand van tientallen voorbeelden, uit België en heel Europa, toont het onderzoek onder meer hoe een constante stroom van goedkope wapens de illegale vuurwapenmarkt radicaal verandert en mogelijk winstgevender maakt. Vaak is het een toestroom van omgebouwde of gereactiveerde wapens die in verkeerde handen komen vanuit Centraal- en Oost-Europa, Turkije of via postpakketten met onderdelen uit de VS. Maar ook 3D-printen lijkt steeds belangrijker te worden.
“Het illegaal kopen van een vuurwapen wordt steeds makkelijker en dichter bij huis, zo blijkt uit ons onderzoek”, zegt Nils Duquet, directeur van het Vlaams Vredesinstituut. “Ook voor kleinere criminelen is het aanbod vaker dan voorheen voldoende om zich te wapenen. Bovendien wordt de onderlinge concurrentie tussen drugscriminelen steeds heviger. Dat zet een wapenwedloop op gang waarbij nog zwaardere wapens worden gegrepen door wie hoger op de ladder staat. Ook de vraag naar echte oorlogswapens, vaak uit de Balkan, neemt daardoor toe.”
Drugscriminaliteit en gerelateerd wapengeweld lopen als een rode draad door het hele onderzoek. Maar er is ook aandacht voor huiselijk geweld en de impact van illegale wapenhandel op terrorisme. Jaarlijks worden in ons land gemiddeld zo'n 5.500 illegale vuurwapens in beslag genomen en 23 vuurwapenmoorden gepleegd. Dat betekent dat een vijfde van de moorden met een vuurwapen wordt gepleegd.
“Binnen de EU wordt gewerkt aan een structurele, proactieve aanpak van de illegale vuurwapenhandel”, besluit Duquet. “Maar veel blinde vlekken en knelpunten vragen om meer capaciteit, informatiedeling, onderzoek en goede regelgeving. Dit rapport is daarvoor het eerste puzzelstukje.”
Wil je toegang tot alle artikelen van Het Nieuwsblad? Duik in onze plus artikelen en lees elke maand 3 gratis naar keuze.